Mieczyk Hellera – hodowla, odmiany i rozmnażanie mieczyka ryby

Mieczyk Hellera (Xiphophorus hellerii) to słodkowodna ryba żyworodna z rzędu karpieńcokształtnych, zaliczana do rodziny piękniczkowatych. Blisko spokrewniona jest ze zmienniakiem plamistym – to właśnie krzyżówki z tym gatunkiem sprawiły, że obecnie cieszyć można oko jej wieloma atrakcyjnymi odmianami.

Mieczyk to gatunek ryb wywodzący się z Ameryki Środkowej. Naturalnym środowiskiem jego bytowania były pierwotnie wyłącznie słodkie wody Meksyku, Gwatemali czy Hondurasu. Obecnie, ze względu na niezwykłe zróżnicowanie budowy i ubarwienia, różne hodowlane odmiany mieczyka Hellera stały się popularnymi rybami akwariowymi.

Mieczyk Hellera to niewielka rybka o smukłym, wydłużonym ciele. Charakterystycznym wyróżnikiem gatunku jest ogon – wydłużony w dolnej części, przypomina kształtem miecz.

W naturze mieczyki ryby nie mają intensywnego koloru, są szarozielone, a tym, co najbardziej je zdobi, jest charakterystyczna, karminowa linia boczna, biegnąca od głowy do końca płetwy ogonowej. Nie są również zbyt duże – dorosłe osobniki dorastają maksymalnie do 3 cm.

Hodowlane odmiany rybek mieczyka są z kolei nie tylko większe, ale i znacznie bardziej kolorowe. Samice osiągają długość ciała wynoszącą 12 cm, podczas gdy samce są wyraźnie mniejsze i mierzą ok. 8 cm. Niektóre osobniki mieczyka mierzyć mogą nawet 18 cm.

Pewnego rodzaju osobliwością w przypadku mieczyka Hellera jest to, że wszystkie, niedojrzałe płciowo ryby, mają taki sam wygląd i przypominają samiczki. Momentem rozstrzygającym jest okres dojrzewania – dopiero po tym czasie można zweryfikować, który mieczyk ryba to samica, a który samiec.

Rozróżnienie dojrzałych osobników nie jest trudne – nawet oko mało doświadczonego akwarysty dostrzeże charakterystyczne cechy, wskazujące na daną płeć. Samce mieczyka rozpoznać można po gonopodium oraz wydłużonej w dolnej części płetwie ogonowej. Samice wspomnianych cech nie mają – są też bardziej zaokrąglone i wyraźnie większe.

Mieczyki to ryby typowo stadne, bytujące w środkowym piętrze zbiornika. Są towarzyskie i łagodne, bardzo ruchliwe i żywotne. Uwielbiają pływać w grupie, przez co wymagają zapewnienia sporej ilości przestrzeni w domowym akwarium.

Ryby mieczyki odznaczają się silnym instynktem terytorialnym. Zwłaszcza w przypadku samców widoczna może być rywalizacja o rewir i samice. Wobec innych gatunków ryb, mieczyki nie wykazują zachowań agresywnych – zwykle bardzo dobrze tolerują ich obecność. Są jednak uwrażliwione na zapach krwi, która potrafi rozbudzić drzemiący w nich instynkt łowiecki i wywołać atak na zranionego osobnika.

Mieczyki Hellera występują w wielu zróżnicowanych odmianach hodowlanych. Różne warianty kolorystyczne uzyskane zostały poprzez kierunkową selekcję oraz krzyżowanie mieczyków z blisko spokrewnionym zmienniakiem plamistym.

Wywodzące się od dzikiego mieczyka odmiany hodowlane różnią się między sobą pod względem wybarwienia, jak i samego kształtu płetw. Do najbardziej popularnych odmian rybek mieczyków zaliczają się:

• Mieczyk zielony – naturalna odmiana mieczyka Hellera o szarozielonym kolorze i połyskującym pasie bocznym z karminową linią.
• Mieczyk czerwony – jeden z najbardziej znanych i lubianych wariantów kolorystycznych, różniący się w obrębie odmiany intensywnością czerwieni.
• Mieczyk pomarańczowy – druga, obok mieczyka czerwonego, popularna odmiana w obrębie gatunku o jednolitym zabarwieniu na całym ciele.
• Mieczyk berliński – wyjątkowo charakterystyczna odmiana mieczyka: wybarwiona na czerwono/pomarańczowo ryba pokryta jest punktowo czarnymi plamami.
• Mieczyk czarny – mieczyki ryby w całości wybarwione na czarno z połyskującymi srebrzyście łuskami.
• Mieczyk koi – znany również jako mieczyk kohaku, przypominający pod względem wybarwienia ozdobne karpie koi.
• Mieczyk wagtail – tak zwana odmiana welonowa, wyróżniająca się efektowną, rozłożystą płetwą grzbietową.
• Mieczyk tuxedo – brzuch i grzbiet rybek są pomarańczowe/czerwone, z kolei środkową część ciała pokrywa szeroki, czarny pas.

Mieczyki to ryby wytrzymałe i mało wymagające, które dobrze poradzą sobie nawet w mniej sprzyjającym środowisku. Warto jednak przyłożyć się do ich hodowli – otoczone odpowiednią opieką odwdzięczą się wspaniałym wybarwieniem i będą cieszyły oko przez długi czas. Aby stworzyć w domowym zaciszu jak najbardziej przyjazne podwodne królestwo dla mieczyków, pod uwagę warto wziąć przede wszystkim ich naturalne potrzeby gatunkowe.

W naturalnym środowisku mieczyki rybki bytują w nieco cieplejszych, słodkich wodach płynących. Z tego względu, optymalne warunki, zalecane przy domowej hodowli mieczyka Hellera, niezależnie od odmiany to:

• temperatura: 22 – 25°C
• twardość wody: 6–25°n
• ph wody: 7.0 – 8.0

Mieczyki Hellera, niezależnie od odmiany, choć poruszają się w stadzie, wymagają zapewnienia sporej ilości przestrzeni. Umieszczone w zbyt małym akwarium nie mają możliwości zaspokojenia przypisanych gatunkowi potrzeb, przez co stają się osowiałe i karłowacieją.

W zależności od planowanej liczby mieczyków w akwarium, zalecana będzie jednak inna wielkość zbiornika. Dla 2 – 3 osobników sprawdzić się mogą mniejsze akwaria dla ryb o pojemności 60 – 80 litrów. Nieco większe grupy potrzebować będą minimum 100 litrowego zbiornika, z kolei większe, efektownie prezentujące się ławice – 150 litrowego lub większego akwarium. Aby zapobiec wyskakiwaniu mieczyków z akwarium, warto dodatkowo zabezpieczyć je szklaną pokrywą.

Projektując podwodną przestrzeń dla mieczyków, należy zadbać nie tylko o odpowiednią ilość dostępnej przestrzeni do pływania, ale i należyte warunki środowiskowe. Podstawa to dobre napowietrzenie, filtracja i oświetlenie do akwarium. W celu utrzymania optymalnej temperatury, przydadzą się mogą grzałki z termostatem. Do utrzymania czystości i odpowiednich parametrów wody, sprawdzą się specjalne preparaty do pielęgnacji akwarium.

Z uwagi na fakt, że mieczyki to gatunek dość terytorialny, niezbędne są także kryjówki – stworzyć je można poprzez gęste obsadzenie zbiornika roślinnością oraz różnego typu ozdoby do akwarium.

Mieczyki to ryby wszystkożerne, które nie mają specjalnych wymagań, co do żywienia. W naturze podstawę ich diety stanowią drobne skorupiaki morskie, owady oraz glony. W warunkach domowych można im podawać różnego typu pokarmy dla rybek, zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Istotna jest również dbanie o różnorodność diety – zapewni to dobre odżywienie rybek i ich wybarwienie.

Mieczyki zadowolą się pokarmem suchym w różnej formie – płatkami, pałeczkami, granulatem czy tabletkami. Chętnie zjedzą również pokarm żywy, mrożony czy liofilizowany pochodzenia zwierzęcego: krewetki, dafnie, artemie, kryl, wodzień. Nie pogardzą także wodorostami, sałatą czy szpinakiem.

Mieczyki rybki zaleca się karmić wielokrotnie w ciągu dnia mniejszą ilością pokarmu. Ryby są łakome – nie można ich jednak przekarmiać.

Mieczyk Hellera to jeden z łatwiejszych w rozmnażaniu gatunków w domowej hodowli. Ryby te należą do żyworodnych. W czasie tarła samicy nie składają ikry, lecz zostają zapłodnione wewnętrznie przez samce poprzez gonopodium, narządu kopulacyjnego powstałego z przekształconej płetwy odbytowej. Zapłodnione jaja rozwijają się w jajowodzie samicy mieczyka przez okres około 5 – 6 tygodni. Po tym czasie, narybek mieczyka rodzi się już ukształtowany i jest zdolny do samodzielnego życia. Trzeba dodać, że w czasie pierwszego tarła jedna samica jest w stanie urodzić nawet do 250 osobników.

W związku z ryzykiem zjedzenia narybku mieczyka przez dorosłe osobniki, tuż przed zbliżającym się porodem należy odłowić samicę i umieścić ją w osobnym zbiorniku. Najlepiej sprawdzają się do tego dedykowane kotniki dla rybek, wyposażone w niewielkie otwory, które zapewniają samicy dogodne warunki w czasie porodu i odpowiednio zabezpieczają narybek.

Mieczyki są zwykle łagodne i nie wykazują zachowań agresywnych w stosunku do innych gatunków. Drzemiący w nich instynkt łowiecki może jednak rozbudzić zapach krwi. W momencie, gdy w akwarium znajdzie się ranna ryba, mieczyki z dużym prawdopodobieństwem zaczną za nią pływać i będą ją podskubywać. Samce mieczyka mogą być jednak agresywne w stosunku do innych przedstawicieli swojego gatunku.

Jak przystało na przedstawiciela rodziny piękniczkowatych, mieczyk ryba jest nie tylko stosunkowo łatwa w utrzymaniu, ale także wytrzymała. Średnia długość jej życia wynosi w granicach 4 – 5 lat.

Mieczyki Hellera to typowo stadne rybki akwariowe, które zaleca się trzymać w grupach. W zależności od pojemości zbiornika, liczba mieczyków w akwarium może być różna. Można zwrócić uwagę na płeć rybek. Aby uniknąć rywalizacji o samice i rewir pomiędzy samcami, zaleca się trzymanie ryb mieczyków w haremie (jeden samiec, kilka samic) lub grup wyłącznie jednej płci.

Mieczyki Hellera stosunkowo dobrze tolerują towarzystwo innych ryb. Z powodzeniem trzymać je można z gupikami, pielęgnicami, molinezjami czy też z innymi karpieńcokształtnymi lub różnymi gatunkami dennymi.

Mieczyki to rybki ruchliwe, potrzebujące większej przestrzeni. Dla 2 – 3 sztuk wystarczy z reguły akwarium 60 – 80 litrowe, natomiast dla większych grup zaleca się zbiornik o minimum 100 litrowej pojemności.

Mieczyk Hellera nie należy do drogich gatunków rybek akwariowych. W większości sklepów zoologicznych za jednego osobnika dorosłego zwykle zapłacić trzeba od kilku do kilkunastu złotych. Cena niszowych odmian może być jednak wyższa.

Mieczyki rybki mają tendencję do zachowań kanibalistycznych i zjadania swojego (i nie tylko) potomstwa. Aby uchronić narybek mieczyka, należy go więc odseparować od osobników dorosłych na pewien czas. W zadaniu tym pomogą kotniki dla rybek – specjalne klatki, w których jeszcze nie w pełni wykształcone, młode ryby mogą bezpiecznie przebywać do momentu osiągnięcia dorosłości.

Mieczyk Hellera to atrakcyjny gatunek rybek akwariowych, polecany w szczególności dla początkujących akwarystów. Mnogość i zróżnicowanie dostępnych odmian potrafią jednak zachwycić i doświadczonych miłośników podwodnego królestwa.

Biorąc pod uwagę odpowiednie urządzanie akwarium oraz wybór pokarmu, mieczyki ryby nie są specjalnie wymagające, warto jednak zapewnić im jak najlepsze warunki. O jednym warto pamiętać – rybki potrzebują mnóstwo przestrzeni. Duże zbiorniki dla ryb, niezbędne do nich wyposażenie oraz pozostałe rzeczy do akwarium znajdziesz w sklepie Maxi Zoo.