Kastracja królika: kontrola populacji
15.05.2023 - Czas czytania: 3 minuty
Powiedzenie „rozmnażają się jak króliki” pojawiło się nie bez powodu: króliki są niesamowicie płodne. Zwierzęta bardzo wcześnie osiągają dojrzałość płciową, która nie jest związana z żadną porą roku i mogą wydać na świat kilka miotów w roku, liczących do dziesięciu młodych. Aby zapobiec cierpieniu królików, pomaga tylko jedna rzecz: mały gryzoń musi zostać wykastrowany.
Młode króliki bardzo szybko dorastają i łączą się w pary – i tak dalej, i tak dalej. W kategoriach czysto matematycznych jedna para królików może w ciągu roku wydać na świat ponad 100 maleńkich króliczków, nie licząc oczywiście ich wnucząt i prawnucząt. W naturze ta ekstremalna płodność ma jednak uzasadnienie, ponieważ wiele królików pada ofiarą drapieżników lub ginie w wyniku innych niesprzyjających okoliczności. Wysoki współczynnik reprodukcji rekompensuje te straty. W chronionym środowisku, w jakim żyją zwierzęta domowe, reprodukcja nieuchronnie staje się problemem. Zbyt często właściciele są przytłoczeni niespodziewanym potomstwem, a schroniska dla zwierząt nie są w stanie udźwignąć ciężaru, jaki na ich barki spada wraz z kolejnymi oddawanymi zwierzętami. Właśnie dlatego kastracja ma sens.
Kiedy królik może zostać poddany kastracji?
Najlepiej byłoby, gdyby ten mały gryzoń został wykastrowany przed osiągnięciem dojrzałości płciowej; w takim przypadku mówi się o tak zwanej „wczesnej kastracji”. Króliki miniaturowe osiągają dojrzałość płciową po około dwunastu tygodniach, podczas gdy większe rasy i króliki olbrzymie potrzebują trochę więcej czasu. Zabieg jest zatem wykonywany pomiędzy ósmym a dwunastym tygodniem życia, niezależnie od rasy. Wczesna kastracja powoduje, że samiec królika rozwija mniej specyficzne dla płci zachowania, ponieważ nie jest on sterowany przez hormony płciowe. Ponadto okres kwarantanny po operacji można znacznie skrócić, ponieważ nie ma ryzyka „przeżycia” plemników u młodego zwierzęcia. Minusy dla wykastrowanego królika: nie może nic zrobić z sygnałami wysyłanymi przez samice w okresie rui, co może prowadzić do frustracji króliczych dziewczynek, w zależności od ich charakteru. Kastracja samiczek królików, czyli usunięcie jajników i ewentualnie macicy, służy oprócz kontrolowania urodzeń także zapobieganiu różnym chorobom. Jednak sterylizacja samiczek bez dalszych wskazań medycznych – takich jak zwiększone ryzyko raka – jest stosunkowo ryzykowna.
Jak kastracja wpływa na zachowanie królików?
Nawet zachowując podział płci nie jest możliwe trzymanie razem niewykastrowanych samców lub grupy składającej się z wykastrowanych i płodnych samców. Także w sytuacji, gdy zwierzęta przez pewien czas żyją ze sobą w harmonii, w każdym momencie, z błahego powodu może dojść do walki, która zbierze krwawe żniwo w postaci rannych lub zabitych królików. Kastracja sprawia, że samce zaczynają zachowywać się spokojniej i są stabilniejsze. Nawet gdyby chcieli Państwo zaryzykować taki układ, także wspólna hodowla płodnego samca i samiczki nie jest zalecana na dłuższą metę: popęd płciowy samca doprowadziłby do sytuacji, w której samica cały czas padałaby ofiarą jego napastliwości, co mogłoby spowodować, że samica byłaby mocno zestresowana lub zaczęłaby zachowywać się wobec samca w agresywny sposób. W takim starciu przegranym niekoniecznie musi być samica.
Pomijając kontrolę urodzeń, kastracja samców zapewnia znacznie bardziej zrelaksowaną koegzystencję w grupie królików, niezależnie od tego, czy Państwa hodowla to „męski klub”, czy grupa mieszana. W praktyce skojarzenie samic z wykastrowanymi samcami okazało się zapewniać szczególnie zrelaksowaną atmosferę. Wykastrowany samiec ma również znacznie mniejszą ochotę na znaczenie swojego terytorium za pomocą zapachu, co jest znacznie przyjemniejsze dla otoczenia, zwłaszcza w domu.
Jaki jest koszt kastracji królika?
Wykastrowanie królika miniaturowego nie jest drogie. Kastracja samca królika jest dla weterynarza rutynowym zabiegiem. W lecznicy weterynaryjnej dowiedzą się Państwo, jak dokładnie zostanie przeprowadzony zabieg i jakie będą indywidualne koszty. Wczesna kastracja jest nieco bardziej złożona, ponieważ wymagane jest nacięcie brzucha, aby uzyskać dostęp do jąder, które nie zostały jeszcze uwidocznione, ale jak wspomniano, zabieg ten ma wiele zalet przy niskim ryzyku.
Na co muszę zwrócić uwagę przed operacją i po niej?
- Stan zdrowia: przed zabiegiem należy upewnić się, że królik jest zdrowy organicznie i ma stabilny układ odpornościowy. Lekarz weterynarii powinien profilaktycznie osłuchać serce i płuc.
- Żywienie: W przeciwieństwie do innych zwierząt, króliki nie powinny być na czczo przed zabiegiem kastracji: przerwy w dostawie pokarmu niosą ryzyko załamania się ich metabolizmu. Po zabiegu należy podać zwierzęciu ulubione jedzenie i upewnić się, że przyjmuje ono wystarczająco dużo płynów. Jeżeli królik nie chce jeść po około ośmiu godzinach od zabiegu, należy w porozumieniu z weterynarzem podać mu miazgę pokarmową.
- Znieczulenie: zabieg kastracji odbywa się w znieczuleniu. Wybudzanie ze znieczulenia powinno odbywać się również w gabinecie weterynaryjnym: w rzadkich przypadkach, gdy wystąpią powikłania, tj. zapaść krążeniowa, można udzielić szybkiej, fachowej pomocy. Aby złagodzić ból po zabiegu, weterynarz podaje długo działający środek przeciwbólowy.
- Kwarantanna: aby rana mogła dobrze się goić, królikowi nie wolno wracać do innych zwierząt natychmiast po zabiegu kastracji. Ważne w przypadku dorosłych zwierząt: kastracja przeciwdziała tworzeniu się nowych plemników u dojrzałych płciowo zwierząt, ale samiec jest w stanie rozmnażać się jeszcze przez jakiś czas po zabiegu. Podczas socjalizacji z samicą, wykastrowany samiec powinien zostać poddany kwarantannie przez sześć tygodni przed powrotem do swojego współtowarzysza. Jeżeli nowo wykastrowany królik mieszka z innymi samcami, które nie są w stanie się rozmnażać, kwarantanna trwająca około czternastu dni wystarczy, aby poziom hormonów się ustabilizował.
- Opieka pozabiegowa: rana musi pozostać czysta przez kilka następnych dni. Zaleca się, aby na kilka dni zrezygnować ze ściółki i umieścić w klatce przeznaczonej na kwarantannę ręczniki kuchenne. Kuwetę dla gryzonia mogą Państwo wyłożyć ręcznikami papierowymi. Należy przy tym upewnić się, że królik ma zapewnione ciepło: króliki żyjące na zewnątrz powinny zostać przeniesione do wnętrza. Aby uniemożliwić zwierzęciu ruszanie rany, mogą Państwo wykonać prowizoryczne ubranie ochronne z kawałka elastycznej tkaniny lub założyć kryzę.