Pchły u psa: Jak sobie poradzić z niechcianymi "lokatorami"

W przyrodzie pchły występują głównie w trawie, na łąkach i w krzakach. Chociaż to tam jest ich „naturalne“ środowisko, niekiedy występują one w bardzo dużych ilościach również w pomieszczeniach mieszkalnych i wnętrzach budynków. Tutaj czekają na pojawienie się odpowiedniego żywiciela, by móc na niego wskoczyć. Ci mali krwiopijcy o długości zaledwie około trzech milimetrów dysponują bowiem ogromną siłą odbicia do nawet 1  m odległości i 25 cm wysokości!

Pchła ma kolor brązowawy, jej ciało jest bardzo wąskie i płaskie, jest pozbawiona skrzydeł, ma natomiast sześć nóg, co czyni ją członkiem rodziny owadów. Uwagę przykuwają jej długie, silne tylne nogi, dające ogromną siłę wyskoku. Dla ochrony przed wrogami ciało pcheł zbudowane jest z chityny i tym samym jest „opancerzone“.

Czy wiedzą Państwo, że na świecie żyją tysiące różnych gatunków pcheł? Do istotnych dla nas pcheł należą: pchła psia (Ctenocephalides cani), pchła kocia (Ctenocephalides felis) i naturalnie także pchła ludzka (Pulex irritans). Niestety pchły nie są wierne swoim nazwom, stąd też pchłą najczęściej występującą na psach jest pchła kocia! Pchły psie z kolei występują dosyć rzadko.

Jeśli atak pcheł jest bardzo intensywny lub psi żywiciel jest akurat nieobecny, wówczas pchły psie i kocie z łatwością mogą zaatakować również ludzi. Jednak człowiek nie należy do ich preferencji i jest tak zwanym żywicielem przypadkowym, z którego pchły korzystają przez krótki czas.

Pchły szybko mnożą się i rozprzestrzeniają

Samica pchły składa pierwsze jaja już po pierwszym podjęciu krwi żywiciela. Przeciętna pchła może w ciągu dnia złożyć w psiej sierści między 27 a 50 jaj. Jaja są gładkie i spadają z psa. Leżą one w trawie lub na dywanie i innych tekstyliach mieszkaniowych, aż do uzyskania optymalnych warunków sprzyjających wylęgowi, tj. temperatury ok. 25 °C i wilgotności 80%. Po około tygodniu wykluwają się z nich liczne larwy. Ponieważ są one wrażliwe na światło, ukrywają się na przykład w pęknięciach sofy lub głęboko w dywanach, gdzie przepoczwarzają się w kokonie.

Ich czas nadchodzi najwcześniej po 10 dniach: rozpoznają odpowiedni moment po cieple, wzroście stężenia CO2 i drganiach, które wywołuje ich potencjalny żywiciel. Wyślizgują się i wykonują jeden wielki skok z kokonu, zarażając psa, kota lub człowieka. Cały cykl zaczyna się od nowa. Zakażenie pchłami może również nastąpić poprzez bezpośrednie przejście pasożytów z jednego psa na drugiego. Ale ponieważ pchły „zależne“ są od swoich żywicieli, którzy zapewniają im przetrwanie, skok w „nieznane“ ryzykują raczej rzadko. Innym żywicielem na naszych szerokościach geograficznych jest jeż.

Jeśli początkowo na psie siedzi tylko dziesięć pcheł, zapewne oznacza to do 500 jaj dziennie, a nieco później tyle też larw mości się w Państwa dywanach, koszykach dla psów, tapicerce, poduszkach i tekstyliach. Pozbawione posiłku z krwi wyklute larwy mogą tam przetrwać do sześciu miesięcy.

W mieszkaniu – zwłaszcza z kilkoma zwierzętami –może w ten sposób szybko dojść do inwazji pcheł, która będzie już bardzo trudna do opanowania. Lepiej zatem przedsięwziąć środki ostrożności w odpowiednim czasie, zaś w przypadku lekkiego nawet zarażenia pchłą działać natychmiast!

W zimnej porze roku pchły poszukują ciepła w domach i są przynoszone przez dzikie zwierzęta do piwnic, strychów lub szop. Psa należy chronić przed pchłami nawet w zimie! Naturalne preparaty typu spot-on chronią do czterech tygodni, taśmy lepowe do około pięciu miesięcy. Proszek przeciwpchelny uwalnia już zaatakowanego psa od uciążliwych mieszkańców sierści.

Należy też koniecznie pamiętać o potraktowaniu otoczenia, jak np. miejsca do spania, sprayem na szkodniki, aby pchły dłużej się w nim nie zagnieżdżały. Niezbędne jest następnie przeprowadzenie u psa kuracji odrobaczającej, ponieważ pchły mogą być nosicielami robaków. Jeśli pchły są szczególnie uporczywe, konieczna jest wizyta u weterynarza.

Pierwszym objawem zarażenia pchłami lub roztoczami jest silne swędzenie, spowodowane przez ślinę gryzącej i ssącej pchły, a następnie uporczywe drapanie się przez psa. Niektóre psy gryzą lub skubią zaatakowane przez pchły części ciała.

Nie zawsze łatwo jest wykryć na psie zarażenie pchłą lub roztoczem. Nie każdy pies drapie się tak intensywnie lub na tyle często, by jego właściciel mógł to zauważyć. A odkrycie pcheł w gęstej sierści to często łut szczęścia. Może więc się zdarzyć, że przeoczą Państwo początkową, niewielką ilość pcheł, co – może mieć fatalne konsekwencje w postaci ich późniejszej inwazji!

Jak tylko zauważą Państwo niewielką obecność pcheł u swojego psa, mogą Państwo od razu założyć ich większą ilość, łącznie z larwami, w otoczeniu czworonoga. Naukowcy zajmujący się owadami przyjmują, że tylko 5% pcheł żyje na żywicielu, pozostałe 95 % natomiast rozprzestrzenia się w środowisku zwierzęcia w formie jaj, larw i poczwarek. Oznacza to nie tylko, że stosunkowo niewielka liczba pcheł siedzi na psie, aby wysysać z niego krew, ale także to, że ogromne znaczenie ma dbałość o otoczenie psa.

W przypadku stwierdzenia zarażenia pchłami nie wystarczy leczyć psa preparatami, które opracowane zostały w celach profilaktycznych, jak specjalne obroże i preparaty typu spot-on. Zastosowane już po ataku pcheł sprawią jedynie, że insekty opuszczą czworonoga, ale pozostaną w jego otoczeniu i przy najbliższej okazji ponownie zarażą psa lub uczynią z Państwa swojego przypadkowego żywiciela.

Stąd też w przypadku stwierdzenia ataku pcheł wysoce skuteczny środek od weterynarza to jedyny sposób na trwałe rozwiązanie problemu.Powinien to być przede wszystkim środek owadobójczy, który zabija dorosłe pchły (specjalny szampon, proszek przeciw pchłom, spray).

Jednak nawet najlepszy środek owadobójczy nie jest w stanie wybić wszystkich dorosłych samic. Dlatego też należy jednocześnie stosować środek zatrzymujący rozwój owadów, który niszczy ich jaja. Aby były one skuteczne, niezbędnym jest, aby kombinacja tych dwóch preparatów była stosowana wielokrotnie, w odstępach czasu określonych przez producenta. Konsultacja z weterynarzem jest nieodzowna, ponieważ chodzi tu o trujące środki.

Jeśli w Państwa gospodarstwie domowym żyją jeszcze inne zwierzęta, również one muszą być leczone – w zależności od gatunku, także za pomocą innych środków.

Aby wreszcie przerwać cykl rozwoju pcheł, należy oczyścić z nich całe środowisko psa.

Należy wytrzymać bezwzględnie trzy miesiące, aby jaja i larwy nie miały żadnych szans!

Tylko ściśle realizowana profilaktyka zaoszczędzi Państwu tej kosztownej i czasochłonnej walki z plagą pcheł. Tym ważniejsze jest, by równolegle do zwalczania pcheł rozpocząć stosowanie specjalnych środków przeciwpasożytniczych, tj. obroże czy preparaty typu spot-on. Najlepszym wyborem jest jednak środek antypasożytniczy o działaniu odstraszającym lub tzw. „efekcie uderzeniowym” (efekt knock down), dzięki którym do kolejnych ugryzień przez pchły w ogóle nie dojdzie.

Ten sposób działania jest szczególnie ważny w przypadku psów z alergią na ślinę pchły. Wybrany środek powinien charakteryzować się jak najszybszym działaniem i w miarę możliwości być łagodny dla psa.

Ponieważ są to toksyczne środki owadobójcze, warto poprosić o radę swojego weterynarza.

Zachowaj środki ostrożności przey trzy miesiące, aby jaja i larwy też nie miały szans!

Pchły są żywicielami pośrednimi tasiemca psiego (Dipylidium caninum) i przenoszą go na psa, jeśli zostaną przez niego ugryzione lub połknięte. Dlatego po wyleczeniu pcheł konieczna jest kuracja odrobaczająca!

Ślina pchły, która dostaje się do organizmu psa podczas przyjmowania krwi, powoduje u niektórych psów – zwłaszcza jeśli atak pcheł jest intensywny – poważną alergię – tzw. pchle zapalenie skóry.

To właśnie larwy swędzika jesiennego są problemem zarówno dla psa, jak i dla ludzi. Swędziki jesienne są dla nas prawie niewidoczne, ponieważ mają tylko 0,3 milimetra długości. Jednak pomarańczowo-czerwona barwa ich ciała sprawia, że szybko wpadają w oko.

Larwy swędzika jesiennego pojawiają się najwcześniej na początku marca i chętnie przebywają w trawie, w słomie lub w sięgającej kolan roślinności. Aby sprawdzić, czy to utrapienie osiedliło się w Państwa ogrodzie, wystarczy latem położyć na trawniku jasną ściereczkę – roztocza szybko zgromadzą się na niej w poszukiwaniu słońca.

Obsiadają one te części ciała psa, które wchodzą w kontakt z trawą: łapy, głowę, uszy, nogi, brzuch i klatkę piersiową. Tutaj roztocza upatrują sobie szczególnie miejsca o cienkiej skórze, zadrapują je i wprowadzają ślinę.

Ślina larw swędzika jesiennego, podobnie jak ślina pcheł, powoduje niekiedy bardzo silne swędzenie. Swędzik jesienny nie żywi się krwią, preferuje soki komórkowe i wodę limfatyczną. Nie przenosi chorób, ale jest nieprzyjemny zarówno dla psów, jak i ludzi; u tych pierwszych może wywoływać alergie na roztocza, a u ludzi zakażenie nim powoduje nieprzyjemny świąd. To silne swędzenie nasila się podczas drapania i pod wpływem ciepła.

Dlatego ważne jest, aby zapobiegać ukąszeniom swędzika, a w nagłym przypadku działać szybko i planowo, ponieważ miejsca ugryzienia mogą w krótkim czasie ulec zapaleniu i wywołać choroby wtórne.

Chociaż istnieją proste metody leczenia, brak jeszcze skutecznych środków profilaktycznych, tj. preparaty odstraszające.