BARF dla psa – czym jest i czy warto go stosować?

BARF dla psów to model żywienia oparty na surowych produktach pochodzenia zwierzęcego – przede wszystkim mięsie, podrobach i kościach – z niewielkim udziałem procentowym innych składników, takich jak jaja, ryby, warzywa i owoce, ziarna czy zioła. Termin „BARF” to skrót utworzony od angielskiego „Biologically Appropriate Raw Food”, co w dosłownym tłumaczeniu określane jest najczęściej jako „biologicznie odpowiednie surowe jedzenie” lub „Bones and Raw Food” czyli „kości i surowy pokarm”. Pomysłodawcą diety BARF dla psów jest australijski lekarz weterynarii, dr Ian Billinghurst.

Dieta BARF dla psów nawiązuje do naturalnego sposobu żywienia wolnożyjących i dzikich psowatych. Oparta na koncepcji żywienia biologicznie dopasowanego do potrzeb danego gatunku, opiera się na przekonaniui, że pies – drapieżnik wywodzący się od wilka – dla zachowania jak najlepszego zdrowia oraz długiego życia, powinien być żywiony w sposób możliwie jak najbardziej zbliżony do pierwotnego.

Za twierdzeniem tym ma stać fakt, że fizjologia psów (w tym samo funkcjonowanie układu pokarmowego), pomimo ich udomowienia, nie uległa znaczącym zmianom, a co za tym idzie, najlepiej przystosowana jest do trawienia i pobierania składników odżywczych pochodzących z nieprzetworzonego, surowego mięsa, podrobów oraz pozostałych elementów zwierząt. Niektórzy zwolennicy BARFa dla psów twierdzą także, że model żywienia oparty na surowym pokarmie zaspokaja ponadto zakorzenione w każdym psie, pierwotne instynkty.

Podstawą diety BARF dla psów są surowe produkty pochodzenia zwierzęcego, dodatkiem do diety – produkty pochodzenia roślinnego. Komponowane posiłki powinny mieć w składzie nie tylko chude mięso, ale także kości ze szpikiem, tłuszcz i skóry oraz podroby różnego typu – serca, żołądki, flaki, wątroby, płuca, móżdżki, nerki i ozory. Wszystko to powinno być podawane w surowej i nieprzetworzonej formie. Drapieżniki dziko żyjące, żywiące się samodzielnie upolowaną zwierzyną, dostarczają sobie wraz z pokarmem wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Mięso z wątroby jest bogate w miedź i witaminę A, śledziona dostarcza żelazo, świeża krew zawiera sód, kości dostarczają wapnia, fosforu i magnezu. Trzeba mieć na uwadze, że składniki te nie są zawarte w czystym, surowym mięsie i muszą być pozyskiwane z innych źródeł.

Zgodnie z założeniami BARFa dla psów w surowej diecie nie miejsca na „typowe” węglowodany w postaci produktów skrobiowych. Ich głównym źródłem jest niewielki dodatek świeżych i surowych warzyw i owoców. Niska podaż węglowodanów sprawia, że głównym źródłem energii jest tłuszcz.

Często popełnianym błędem jest łączenie surowego mięsa z suchą karmą dla psów. Nigdy nie należy podawać obu rodzajów żywności w tym samym czasie, gdyż może to prowadzić do problemów z trawieniem. Surowa karma w połączeniu z suchą stawia różne wymagania w stosunku do przewodu pokarmowego psa. Tak zwany „częściowy BARF” nie tylko w negatywny sposób odbija się na układzie trawiennym, ale ponadto niweczy korzyści surowej diety stosowanej zgodnie z zaleceniami.

W diecie można stosować prawie każdy rodzaj mięsa: wołowinę, mięso drobiowe, jagnięcinę, baraninę i kozinę, dziczyznę i koninę, a nawet mięso zwierząt egzotycznych, takich jak kangury czy strusie. Podawanie wieprzowiny ze zwierząt nieprzebadanych w kierunku wirusa SHV-1 i wywoływanej przez niego choroby Aujeszky’ego (tzw. wścieklizny rzekomej) jest zabronione. Surowe mięso może również przenosić pasożyty i patogeny, takie jak salmonella lub campylobacter. Dlatego tak ważne jest przestrzeganie odpowiedniej higieny w kontakcie psa z surowym mięsem.

Nie ma uniwersalnego jadłospisu w diecie barf dla psa – menu i proporcje poszczególnych składników w posiłkach powinny być dobierane na podstawie okresowo wykonywanych badań. Kompozycja miski dla psa w diecie BARF tworzona jest indywidualnie – warunkują ją przede wszystkim konkretne potrzeby danego czworonoga. Dobrze jest wiedzieć, że im większa różnorodność gatunkowa podawanych mięs oraz produktów roślinnych, tym lepiej. Istnieją również pewne ogólne zasady, których należy przestrzegać przy komponowaniu posiłków:

• 70% mięsa: głównym składnikiem posiłku jest mięso oraz podrobyi. Każde 10 do 15% posiłku powinno stanowić mięsiste kości i wnętrzności.
• 30% owoców i warzyw: warzywa liściaste, sałata i warzywa korzeniowe są dobrym źródłem błonnika pokarmowego. Owoce stanowią jedynie niewielką część posiłku. Trzeba je ugotować lub zmiksować, gdyż psi układ pokarmowy nie rozkłada celulozy.
• Minerały: mieszanki witaminowo-mineralne z wystarczającą dawką witamin A, D i E, jak również jodu, miedzi, cynku i wapnia są ważne w diecie BARF. Alternatywą dla podawania psu kości może być mączka kostna, skorupki jajek lub cytrynian wapnia.
• Olej: wysokiej jakości oleje zawierające kwasy tłuszczowe omega-3, kwas linolowy i linolenowy są najlepsze. Na przemian można stosować olej łososiowy, olej lniany i olej konopny.
• Zioła: zioła i ziołowe mieszanki mogą stanowić uzupełnienie planu żywieniowego

Ważnym elementem surowej diety są odpowiednio dobrane suplementy dla psa – zwykle posiłki wzbogaca się o wapń, mączkę ze skorupek jaj, kwasy omega (pozyskiwane np. z oleju z łososia lub siemienia lnianego), witaminy z grupy B (dostarczyć je mogą chociażby drożdże), witaminę C (duże jej ilości zawiera bezpieczna dla psów żurawina lub owoce dzikiej róży) oraz jod i sole mineralne (jego dobrym źródłem są algi).

Należy pamiętać, by surowy posiłek w diecie BARF dla psów miał zrównoważony stosunek wapnia do fosforu. Wapń występuje w dużej ilości w kościach, z kolei fosfor w chudym mięsie i wnętrznościach. Zrównoważony stosunek wapnia do fosforu u dorosłych psów wynosi 1,3:1, w żadnym wypadku nie powinien być on wyższy niż 2:1. Warto pamiętać, że zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia – nadmiar wapnia przyczynia się do występowania zaparć, z kolei fosfor do dotkliwych drgawek i skurczów mięśni.

Dobrze zbilansowana dieta BARF dla psa, odpowiadająca jego indywidualnym potrzebom żywieniowym i smakowym preferencjom, może stać się alternatywnym sposobem żywienia. Częstą przyczyną zmiany komercyjnej karmy dla psów na surowe mięso są trudne do wyprowadzenia problemy zdrowotne u czworonogów. Jednym ze wskazań, może być alergia pokarmowa. Nierzadko zdarza się bowiem, że składnikiem wywołującym reakcję układu immunologicznego psa lub nietolerancję pokarmową nie jest konkretny gatunek mięsa, lecz określony dodatek żywieniowy zawarty w karmie – zwykle bezpieczny, lecz u konkretnego osobnika przyczyniający się do pogorszenia stanu zdrowia. BARF dla psa bardzo często okazuje się zbawiennym rozwiązaniem w momencie zaburzeń żołądkowo-jelitowych, problemów z wagą, stanem skóry czy okrywy włosowej.

Do głównych korzyści diety BARF dla psów zalicza się:

• możliwość całkowitego dostosowania posiłków do indywidualnych potrzeb,
• kompletna wiedza, co do zawartości karmy – w tym rodzaju i jakości wykorzystanych składników,
• możliwość wyeliminowania wszystkich alergenów,
• wysoka strawność pokarmu,
• wysoka zawartość składników odżywczych,
• brak konserwantów.

BARF dla psa może przynieść wiele korzyści – wymaga jednak od opiekuna sporego zaangażowania. Nietrudno tu o popełnienie błędów – a to z kolei może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych u czworonoga. Samodzielne przygotowywanie posiłków wymaga również poświęcenia czasu. Alternatywą w tym zakresie mogą być komercyjne karmy BARF dla psów – gotowe mieszanki surowego, mrożonego mięsa.

Jakakolwiek zmiana diety u psa powinna natomiast być zawsze poprzedzona wizytą u lekarza weterynarii oraz wykonaniem niezbędnych badań. Pomocnym rozwiązaniem w ułożeniu diety BARF dla psa, która zaspokoi jego zapotrzebowanie na wszystkie składniki żywieniowe, będzie konsultacja z dietetykiem zwierzęcym specjalizującym się w zakresie surowej diety dla psów.