Kot perski – charakter, pielęgnacja, zdrowie

Kot perski uznawany jest za jedną z najstarszych ras. Na temat jego pochodzenia można znaleźć jednak kilka różnych teorii. Początkowo sądzono, że rasa ta wywodzi się od perskiego kota długowłosego i tureckiej angory. Natomiast nowsze badania odnajdują korzenie persa wśród długowłosych kotów domowych z Rosji.

Pomimo tego, że pierwsze wzmianki o rasie datowane są na okolice wieku XVI, systematyczna hodowla perskich kotów rozpoczęła się dopiero w połowie XIX wieku w Anglii. Zwierzęta, które pokazano na pierwszej wystawie w Londynie w 1871 roku, raczej nie przypominały współczesnego kota perskiego. Hodowcy dążyli do tego, aby sierść kotów stawała się coraz dłuższa, korpus był coraz bardziej przysadzisty, a nos coraz bardziej spłaszczony. W latach siedemdziesiątych XX w. hodowla kotów perskich rozkwitała zwłaszcza w USA. Usilne dążenie do ukształtowania konkretnego wyglądu zwierząt spowodowało znaczne problemy z oddychaniem i kanałami łzowymi. Na szczęście europejscy hodowcy obecnie czynią starania, by persy miały właściwy nos, który nie będzie im utrudniał oddychania.

Sama nazwa „kot perski” weszła do terminologii dopiero na początku XX w. wraz z powstaniem klubów hodowlanych. Pierwsze perskie koty pojawiły się w Polsce w latach 70. XX wieku.

Wpisujący się we współczesny standard rasy pers to średniej wielkości kot krępej budowy z silnymi kończynami. Waga osobników tej rasy może dochodzić nawet do 7 kg. Kotka perska waży mniej, bo zwykle w granicach 3,5 – 6 kg.

Sylwetka kota perskiego, choć mocna, zwarta i dobrze umięśniona, jest bardzo proporcjonalna, przez co nie daje wrażenia przytłoczenia. Głowa jest duża i szeroka, policzki pełne, uszy niewielkie z zaokrąglonymi końcówkami, oczy szeroko rozstawione. Podobnie jak pozostałe brachycefaliczne rasy kotów, persy mają charakterystyczny, mocno spłaszczony pyszczek, z kolei sam nos – krótki i szeroki z wyraźnie zaznaczonym stopem, osadzonym nieco poniżej linii oczu.

Zdecydowanie największym atrybutem perskich kotów jest ich futro. Długi i gęsty włos okrywowy (średnio mierzący ok. 10 cm) oraz obficie występujący, miękki podszerstek tworzą okazale prezentującą się szatę. To właśnie puszysta „fryzura” persów sprawia, że są one jedną z najbardziej pożądanych ras kotów. Bujnym owłosieniem pokryty jest także sam ogon – i to na całej długości. Pędzelki sierści obecne są także między palcami łap oraz wewnątrz uszu. Charakterystyczna dla rasy jest dłuższa i gęstsza sierść rosnąca wokół brody, tworząca tzw. kryzę.

W początkowej fazie hodowli głównymi kolorami futra kotów persów były czarny, biały i niebieski. Obecnie w hodowlach dopuszczalne są wszelkie możliwe kolory sierści (w tym takie jak kremowy, czekoladowy, rudy czy liliowy) i rodzaje umaszczenia (między innymi jednolite, szylkretowe, srebrzyste, tabby, point). Łącznie wyróżnić można aż ponad 150 wariacji kolorystycznych. Warto w tym miejscu dodać, że jeden z wariantów kolorystycznych kota perskiego (colourpoint), powstały poprzez skrzyżowanie z kotami syjamskimi, został uznany za odmienną rasę.

W zależności od ubarwienia sierści, u kota perskiego występują różne kolory oczu. Najczęściej pojawiają się oczy złote, brązowe lub pomarańczowe, ale występują także żółte, zielone lub niebieskie.

Koty perskie mają charakterystyczny wygląd pyszczka z małym, płaskim nosem. Mogą przez to sprawiać wrażenie nieco zagniewanych. Nic bardziej mylnego – jest to rasa wyjątkowo spokojna i łagodna. Persy nie należą także do kotów hałaśliwych – są zrównoważone i ciche. Choć przywiązują się do opiekuna, nie są natarczywe w poszukiwaniu uwagi. Uwielbiają pieszczoty, a kiedy mają na nie ochotę, potrafią się o nie upomnieć.

Perskie koty są inteligentne, empatyczne i otwarte na człowieka. Potrafią wyczuwać nastrój ludzi. Szybko nawiązują więź z właścicielem, stając się jego dobrym przyjacielem. Z reguły szybko adaptują się do nowych warunków – to nie miejsce jest dla nich ważne, lecz obecność opiekuna. Znaczną część codziennej rutyny kotów persów stanowią spokojne leżenie na kanapie i długi sen.

Przyjazne usposobienie sprawia, że koty tej rasy mogą stać się dobrym towarzyszem dziecka. Pers zwykle bardzo dobrze dogaduje się też z innymi zwierzętami domowymi. Trzeba pamiętać, że, jak przystało na kota, bywa uparty i ma mocno wykształcone poczucie niezależności. Z racji faktu, że kot perski nie przepada za hałasem i ceni sobie życie domatora, będzie doskonałym towarzyszem dla osób spokojnych, samotnych i starszych.

Persy nie potrzebują aż tak dużej uwagi ze strony swoich właścicieli jak koty innych ras. Nie są też zbyt aktywne – ich ulubionym zajęciem jest przede wszystkim wylegiwanie się, często w pobliżu swojego opiekuna. Nie oznacza to, że polowanie i zabawki dla kotów zupełnie ich nie interesują. Jednakże, z powodu tego, że instynkt łowiecki perskich kotów jest mocno wyciszony, polowanie jest dla nich raczej chwilową odskocznią od błogiego lenistwa na kanapie. Warto dodać, że persy podczas zabawy chowają pazurki – nie ma więc obaw o to, że podrapią człowieka lub skaleczą inne zwierzę.

Kota perskiego można bez obaw zostawić samego w domu, bo nie jest skory do psot i nie powinien poczynić szkód w mieszkaniu. Nie należy jednak zapominać, że pers, podobnie jak inne kotowate, ma wrodzoną, przypisaną gatunkowi potrzebę drapania. Rzeczą w domu niezbędną są więc dedykowane drapaki dla kota, które pozwolą mu na realizację naturalnych instynktów, a ponadto uchronią meble przed zniszczeniem. Ponieważ koty tej rasy mają mocną budowę, a jednocześnie nie należą do zbyt skocznych, trzeba zwrócić uwagę przede wszystkim na nieco niższe i stabilne modele – na przykład wieże do drapania. W wyprawce dla persa koniecznie powinny się też znaleźć legowiska dla kota – wygodne i przytulne, najlepiej rozstawione w różnych pomieszczeniach, zapewnią mu wygodne stanowisko do obserwacji otoczenia w każdym miejscu w domu i pozwolą oddawać się błogiemu lenistwu, gdziekolwiek tylko zapragnie.

Dla kota perskiego dobrym miejscem do życia będzie zarówno duży dom, jak i mniejsze mieszkanie. Persy dobrze czują się w pomieszczeniach, natomiast przebywanie na zewnątrz może być dla nich nieco problematyczne ze względu na długą i puszystą sierść, która z łatwością może się w coś zaplątać.

Pielęgnacja sierści kotów perskich nie jest skomplikowana – wymaga to systematyczności i odrobiny czasu. Najważniejszym zabiegiem jest szczotkowanie. Do tej czynności trzeba podejść z uwagą i cierpliwością. Futro kota perskiego potrzebuje specjalnej troski – podszerstek jest gęsty, a okrywa niemniej obfita, a do tego długa (zwykle dochodzi do 10 cm). Brak odpowiedniej pielęgnacji może sprawić, że sierść persa zacznie się plątać, a wówczas bardzo trudno będzie ją rozczesać. Konieczne może być wtedy nawet ostrzyżenie włosa.

Futro kota perskiego należy szczotkować codziennie miękką szczotką w kierunku od głowy do ogona. Na ten ostatni warto zwrócić szczególną uwagę – nie rozczesywać go mocno, gdyż można wyrwać z niego sierść. Jeżeli dojdzie do miejscowego skołtunienia albo sfilcowania okrywy lub podszerstka, w rozplątaniu i rozczesaniu włosów mogą pomóc spraye z olejkami pielęgnacyjnymi. Regularne wyczesywanie sierści zapewni persowi większe bezpieczeństwo – będzie istniało mniejsze prawdopodobieństwo, że kot połknie kłaczki.

Dodatkowym zabiegiem, który pomoże sprawić, aby futro perskiego kota było gładkie i lśniące są kąpiele przy użyciu specjalnych kosmetyków, przeznaczonych dla tej rasy. Podczas kąpieli zaleca się zwrócić szczególną uwagę na to, aby woda nie była zbyt ciepła. Perskie koty mają skłonność do oparzeń, dlatego trzeba je myć w letniej wodzie. Dodatkową czynnością, która pozwoli lepiej zadbać o sierść i uniknąć odbarwień, jest przecieranie okolic oczu, nosa i odbytu. Do zabiegów zaleca się stosować wyłącznie dedykowane produkty do pielęgnacji i higieny dla kotów.

Należy wiedzieć, że od długiego przebywania na słońcu sierść persów może się odbarwiać. Aby chronić kolor kociego futerka można użyć specjalnych szamponów do kąpieli. Zaleca się zwrócić też uwagę na żwirek dla kota, używanego w kuwecie – najlepszy będzie naturalny, który nie będzie pylił ani przyklejał się do sierści persa.

Ze względu na poszczególne cechy anatomiczne, koty persy mogą mieć wzmożone predyspozycje do chorób zębów i przyzębia. Istotnym elementem profilaktyki zdrowotnej jest także codzienna higiena jamy ustnej. Do zabiegu najlepiej przyzwyczajać persa już od najmłodszych lat, stosując profesjonalne produkty do pielęgnacji zębów kotów.

W opiece nad persem duże znaczenie ma odpowiednio dobrana dieta. Koty tej rasy nie należą do aktywnych zwierząt. Mała ilość ruchu przyczynia się do tego, że mogą łatwo przybierać na wadze. Warto zwrócić uwagę na to, żeby nie przekarmiać zwierzęcia, a podawane przysmaki dla kota odejmować od wyznaczonej porcji karmy na dany dzień.

Dieta kota perskiego powinna być odpowiednio zbilansowana, bogata w składniki odżywcze. Persy lubią gotowane mięso (nie powinno być tłuste), gotowane warzywa i ryby (nie wolno podawać surowych ryb). Zdecydowanie nie powinno się ich karmić mlekiem (laktoza powoduje biegunki).

Prawidłowo odżywiany kot perski zwraca na siebie uwagę lśniącą, bujną sierścią. Jego karmienie nie powinno być problematyczne, jednak w przypadku jakichkolwiek wątpliwości powinniśmy poradzić się weterynarza.

Persowi podawać można gotowe, tak zwane komercyjne suche lub mokre karmy dla kotów. Pierwsze z nich są bardziej skoncentrowane, a dodatkowe składniki w nich zawarte mogą także pomóc w usuwaniu kul włosowych z żołądka. Te ostatnie zawierają dużo wody, co może być pomocne zwłaszcza w sytuacji, kiedy kot niechętnie pije.

Koty persy żywić też można samodzielnie przygotowanymi posiłkami, opartymi na surowym mięsie. Decydując się na dietę domową trzeba natomiast pamiętać o odpowiedniej suplementacji. Suplementy dla kotów dodawane do posiłków pozwolą utrzymać persa w dobrym zdrowiu – ich podawanie należy skonsultować uprzednio ze specjalistą. Gotowe karmy dla kotów dobrej jakości są zwykle dodatkowo wzbogacane witaminami i minerałami.

Warto mieć na uwadze, że persy chwytają jedzenie językiem zamiast zębami – dlatego trzeba zwracać uwagę na konsystencję karmy. Ze względu na spłaszczony pyszczek, ważny jest także dobór odpowiedniej miski dla kota – na tyle dużej i płaskiej, aby ten nie miał problemu z pobieraniem pokarmu i wody.

Perskie koty mają skłonność do chorób genetycznych, dlatego ważne jest, aby nabyć zwierzę ze sprawdzonej hodowli, w której hodowca pokaże nam badania nie tylko młodego kociaka, ale także jego rodziców. W opiece nad kotem perskim niezmiernie ważne są też regularne wizyty u weterynarza i przeprowadzanie niezbędnych badań.

Najczęstszymi chorobami u perskich kotów są: wielotorbielowatość nerek (może prowadzić do niewydolności nerek), kardiomiopatia przerostowa (przerost ścian serca), postępujący zanik siatkówki czy astygmatyzm. Zdarza się, że persy cierpią na wrodzoną głuchotę. Dotyka to najczęściej kotów o białym umaszczeniu i niebieskich oczach.

Cechą charakterystyczną tej rasy jest krótki, spłaszczony pyszczek – powoduje to problemy z oddychaniem, zdarza się, że dochodzi do deformacji szczęki, a to skutkuje kłopotami podczas jedzenia i problemami dentystycznymi. U kotów perskich często dochodzi do zatkania kanalików łzowych. powoduje to nadmierne łzawienie i może skutkować także chorobami skóry.

Ceny perskich kotów wahają się przeważnie w granicach od 1500 do 3000 zł. Zdarza się, że kot z dobrej, renomowanej hodowli jest sprzedawany nawet za około 5000 zł. Kotka perska w jednym miocie zazwyczaj rodzi mniej kociąt niż ma to miejsce u innych ras. Porody są trudne – głównie ze względu na wyjątkowo szeroką czaszkę zwierząt.

Ogłoszenia dotyczące sprzedaży kota perskiego w zaniżonych cenach powinny wzbudzić nieufność. Kocięta kupowane z niesprawdzonych hodowli mogą być chorowite, mieć wady genetyczne lub być przedwcześnie odebrane matce. Każdy porządny hodowca odpowiednio dba o kociaki, należycie karmiąc je, badając, szczepiąc i socjalizując.

Od początku tego stulecia wzrasta liczba typowych, spełniających współczesne standardy rasowe, a przy tym wyjątkowo zdrowych kotów perskich. Warto poszukać właśnie takich, ponieważ wówczas istnieje mniejsze ryzyko wystąpienia brachycefalii – a tym samym problemów z oddychaniem, często również z termoregulacją. W przypadku osobników o dobrych genach występuje także mniejsze prawdopodobieństwo łzawienia oczu i chorób nerek. Te ostatnie pojawiają się wprawdzie w zaawansowanym wieku – ale podatność na nie można dość wcześnie wykryć, wykonując badanie USG. Przy odpowiedniej opiece persy koty mogą osiągnąć wiek typowy dla innych ras, więc dwudziestoletni seniorzy nie należą do rzadkości.

Największe organizacje zrzeszające hodowców to FIFe, WCF, TICA, CFA. Każdy kot perski powinien posiadać rodowód uznawany przez światowe federacje felinologiczne. Przed zakupem zaleca się odwiedzić hodowlę osobiście, porozmawiać z hodowcą, sprawdzić badania zarówno kociąt, jak i ich rodziców. Dobry hodowca chętnie udzieli wszelkich informacji, poleci sprawdzone rzeczy dla kota perskiego, a także będzie służył poradą, jak obchodzić się z nim w późniejszym okresie życia. Koty z hodowli trafiają do sprzedaży już zachipowane i najczęściej także wykastrowane.

Perskie koty gubią dużo sierści, dlatego należy je czesać codziennie. Pozwala to zmniejszyć plątanie się futerka, a także połykanie przez koty dużej ilości włosia, które może dostawać się do żołądka i formować kule. Najbardziej obfite gubienie sierści można zaobserwować na przełomie pór roku.

Koty perskie to wyjątkowo spokojne zwierzęta. W przeciwieństwie do np. kotów bengalskich są bardzo ciche. Miauczą niezwykle rzadko, zdarza się, że czasem pomrukują. Lubią obserwować, a z właścicielem starają się porozumiewać za pomocą wzroku.

Perskie koty zdecydowanie źle znoszą samotność i brak zainteresowania. Mocno przywiązują się do człowieka i lubią, kiedy poświęca się im dużo uwagi. Ważna jest dla nich bliskość właściciela, każdy przejaw pieszczoty. Lubią być głaskane, same często przychodzą do człowieka i kładą się obok albo łaszą. Jak większość kotów, persy lubią zabawę, która zbliża ich do swoich właścicieli. Dobrze dogadują się z innymi zwierzętami domowymi i chętnie bawią się również z dziećmi. Najlepiej czują się w spokojnym otoczeniu, uwielbiają długie drzemki w ciągu dnia.

Przed podjęciem decyzji o zakupie kota perskiego warto zrobić badania i sprawdzić, czy nie ma się alergii na kocią sierść. Persy, podobnie, jak koty innych ras, mogą uczulać. Ich długa sierść wypada i często unosi się w powietrzu lub ląduje na podłodze. Mogą się do niej też przyczepiać inne alergeny, takie jak kurz. Alergia na kocią sierść objawia się najczęściej katarem lub łzawieniem oczu, ale u osoby uczulonej może się także pojawić wysypka na skórze. W skrajnych wypadkach mogą wystąpić problemy z oddychaniem.

Koty persy żyją przeważnie od 12 do 17 lat, ale zdarza się, że przekraczają nawet wiek 20 lat. Aby pers żył jak najdłużej musimy dbać o jego zdrowie, wykonywać regularne badania u weterynarza i odpowiednio go karmić. Zadbany kot, który nie miał żadnych wad wrodzonych, pozostanie na długo przy swoim właścicielu.