Zrozumieć mowę ciała kota

Duże oczy kota są najbardziej wyrazistym i fascynującym dla ludzi elementem jego ciała. Dzieje się tak częściowo dlatego, że ze względów anatomicznych koty nie muszą tak często mrugać, aby zapewnić nawilżenie oczu. Stąd charakterystyczne „wpatrywanie się”. Stopień otwarcia oczu dostarcza wskazówek na temat nastroju zwierzęcia: szeroko otwarte oczy sygnalizują uwagę, a przymknięte powieki – relaks.

Uwaga okazywana przez kota może jednak oznaczać zarówno pozytywny, jak i negatywny nastrój: przerażony lub agresywny kot także ma szeroko otwarte oczy.

Jeśli źrenice są rozszerzone, może to oznaczać negatywne emocje (na przykład stres) lub pozytywne podekscytowanie (na przykład na widok pełnej miski jedzenia). Zwężone źrenice w formie wąskich szczelin wskazują na spokój i odprężenie.

Przy interpretacji wielkości źrenic pamiętaj jednak o warunkach oświetleniowych. W ciemności źrenice są naturalnie rozszerzone, nawet jeśli kot nie jest podekscytowany. Kierunek spojrzenia kota również jest elementem jego mowy ciała i może być dla Ciebie ważnym komunikatem.

Twój domowy tygrys potrafi zmieniać ustawienie swoich małżowin usznych. Ich pozycja dostarcza ważnych informacji o emocjach kota. Jeśli uszy są skierowane do przodu, oznacza to uwagę i koncentrację. Lekko skierowane na zewnątrz wskazują, że zwierzę jest odprężone. Uszy wyprostowane, ale z końcówkami skierowanymi na zewnątrz, zdradzają niezadowolenie i mogą być także oznaką agresywnej postawy. Jeśli uszy są wyraźnie odchylone na bok, może to świadczyć o dyskomforcie. Czubki uszu drgają, kiedy kot jest nerwowy. Jeśli Twój kot jest przestraszony lub agresywny, uszy zostają przyciśnięte do głowy. Wyraźnie szybkie, powtarzające się zmiany pozycji uszu są jasnym sygnałem niepewności lub napięcia.

Bardzo pomocne w zrozumieniu mowy ciała kota jest obserwowanie pozycji jego ogona. Ogon sygnalizuje innym kotom, nawet z daleka, w jakim nastroju znajduje się jego właściciel. Kot w neutralnym nastroju trzyma ogon swobodnie skierowany ku dołowi. Jeśli ogon jest uniesiony, oznacza to przyjazną pewność siebie. Wzmocnieniem tego jest delikatne drganie końcówki ogona, na przykład podczas powitania. Jeśli końcówka jest lekko zagięta, ogon kota przypomina nieco znak zapytania. To dobra wskazówka: kot jest przyjaźnie nastawiony, ale niepewny, ponieważ oczekuje bodźca, który wskaże mu, co ma się dalej wydarzyć.

Ogon trzymany poziomo, z końcówką skierowaną do góry, należy interpretować jako „teraz mi nie przeszkadzaj” – kot jest skupiony na czymś ważnym dla siebie. Jeśli kot siedzi, a ogon spoczywa na powierzchni, drgająca końcówka sygnalizuje napięcie i podniecenie. Ogon rozciągnięty i skierowany w dół wskazuje na niepewność lub nawet strach. Dodatkowo potęguje to skulona pozycja ciała. Poruszający się ogon zdradza napięcie – więcej o „machaniu ogonem” znajdziesz poniżej.

Nawet futro Twojego kota może dostarczyć informacji o jego nastroju. Przy neutralnym lub pozytywnym nastroju sierść jest gładko ułożona. Jeśli kot jest agresywny lub przestraszony, stroszy sierść. Ma to praktyczne znaczenie: nastroszona sierść sprawia, że kot wygląda na większego i bardziej imponującego, co robi wrażenie zarówno na napastnikach, jak i na konkurentach. Jeśli kot się przestraszy lub chce odstraszyć innego osobnika, czasami nastroszy sierść tylko na ogonie. Jednak w przypadku puszystego ogona warto zwrócić uwagę na konkretną sytuację. U kociąt i niektórych dorosłych kotów efekt „szczotki do butelek” jest elementem zachowania podczas zabawy lub energicznego szarpania. Lekko nastroszona sierść może również występować, gdy kot marznie.

Kolejnym ważnym elementem kociej mowy ciała są łapy. Szczególnym znakiem dobrego samopoczucia jest „ugniatanie”. Kot na przemian naciska łapami miękkie przedmioty, inne koty lub człowieka. To zachowanie jest przeniesieniem tak zwanego odruchu „mlecznego ugniatania”, który kocię wykonuje podczas ssania sutków matki, w celu stymulowania przepływu mleka.

Kręgosłup kota jest na tyle elastyczny, że potrafi wyginać się niemal w kształt podkowy – to charakterystyczny „koci grzbiet”. Gdy kot przyjmuje tę postawę, może to być zwykła gimnastyka po dłuższym odpoczynku. Jednak w momentach zaskoczenia lub zagrożenia kot również wygina grzbiet, często stając na palcach i strosząc sierść. Dzięki temu wygląda na większego i bardziej groźnego, szczególnie gdy ustawia się bokiem do przeciwnika. Natomiast kiedy kot odczuwa strach, zwija się w kulkę i zmniejsza swoją sylwetkę.

Mowa ciała kota podczas leżenia zdradza, czy Twój kot jest zadowolony. Oznaką tego jest zrelaksowana pozycja na boku z wyciągniętymi kończynami lub leżenie na brzuchu z podwiniętymi łapami (tak zwana pozycja „bochenka chleba”). Jeśli Twój tygrys zwija się w ciasną kulkę leżąc na boku, powód zależy to od okoliczności. Taka postawa jest całkowicie normalna, jeśli miejsce do spania jest chłodne – wtedy kot chce zminimalizować utratę ciepła przez powierzchnię ciała.

Gdy zwierzę wtula się w ciasne legowisko dla kota, na przykład zwija się w koszu lub jaskini dla kotów, kompaktowa pozycja jest naturalna ze względu na ograniczoną przestrzeń.

Jednak jeśli Twój tygrys zwija się w nietypowym miejscu lub nawet w kryjówce, może to być oznaką złego samopoczucia. Obserwuj, czy Twój kot wykazuje inne objawy choroby.

Mruczenie kota należy zawsze interpretować w kontekście danej sytuacji. W większości przypadków jest to wyraz dobrego samopoczucia. Niektóre koty jednak mruczą także w bólu lub strachu, aby się uspokoić. Jeśli mruczenie nie pasuje do sytuacji, uważnie obserwuj swojego kota: może być zestresowany lub chory. Syczenie i warczenie to wyraźny sygnał obrony i agresji.

Natomiast „gruchanie” to dźwięk dobrego nastroju, często będący zachętą do interakcji. Jeśli kot wydaje skrzekliwy dźwięk, czasem połączony ze zgrzytaniem zębami, oznacza to, że jest czymś zafascynowany, ale nie może tego dosięgnąć – na przykład ptaka za szybą okna. Dlaczego koty miauczą i co chcą Ci przez to powiedzieć, dowiesz się poniżej.

Jeśli kot jest w agresywnym nastroju, trzyma ogon poziomo i może nim poruszać tam i z powrotem. Małżowiny uszne kieruje do tyłu, a grzbiet wygina w łuk. Sierść na ogonie i grzbiecie może być nastroszona. Aby podkreślić swoje zirytowanie, kot może również wydać ostrzegawcze warczenie. W takiej sytuacji zarówno człowiek, jak i inne zwierzęta powinny zachować ostrożność, ponieważ kot może w każdej chwili zaatakować, jeśli przeciwnik nie wycofa się na czas.

Gdy kot się boi, jego sierść stroszy się na całym ciele. W ten sposób zwierzę sprawia wrażenie większego, aby wyglądać bardziej groźnie. Jednocześnie porusza się w tył w skulonej pozycji, z ogonem schowanym między tylnymi łapami, kierując się w stronę najbliższej kryjówki. Często towarzyszy temu syczenie. Typową cechą przerażonego kota jest ułożenie głowy: głowa jest pochylona, ale wzrok skierowany w górę.

Kot wyraża dobry nastrój ogólną postawą pełną energii i żywotności. Głowa i ogon są uniesione, uszy skierowane do przodu, a sierść gładko przylega do ciała.

W stanie relaksu kot trzyma ogon luźno opuszczony i lekko zgięty ku dołowi. Leży wyciągnięty lub z przednimi łapami schowanymi pod ciałem. Wibrysy (wąsy) są skierowane na boki. Uszy są zwrócone do przodu lub zrelaksowane obracają się w kierunku dźwięków.

Gdy kot ociera się o Ciebie lub innego kota z półprzymkniętymi oczami i uszami skierowanymi na boki, jest to zaproszenie do głaskania lub przytulania. Ocieranie się ma również specjalne znaczenie: kot używa gruczołów zapachowych na policzkach, aby oznaczyć swoich dwunożnych i czworonożnych partnerów.

Koty są mistrzami w ukrywaniu bólu, co jest częścią ich strategii przetrwania jako drapieżników. Jednak kot może wyrażać ból za pomocą mowy ciała. Charakterystyczna jest zgarbiona postawa ciała z głową skierowaną w dół. Uszy są opuszczone, przez co pyszczek kota wygląda „trójkątnie”.